Pałace w okolicy Nowej Soli. To jeden z najczęściej fotografowanych zabytków w okolicy. Rezydencja w Broniszowie znów otwarta dla gości

W pałacu, a może raczej zamku, w Broniszowie znajdziemy wszystko, czego po podobnej budowli byśmy się spodziewali. Efektowne sale, wieżyczki, mury, interesujące detale elewacji.

Pierwsza wzmianka dotycząca Broniszowa pochodzi z roku 1273, kiedy to komes Bytomia Odrzańskiego, podstoli główny - Bronislaus, nadał osadzie prawa wsi i nazwę Broniszów. Według Dunckera już wtedy, w XIII wieku, miałby powstać tu pierwszy dwór.

Późniejszym, znanym z nazwiska właścicielem wsi była rodzina von Ebersbach. Broniszów miałby być ich siedzibą rodową już w XIV wieku. Według Sinapiusa, w 1570 roku wieś znalazła się w rękach rodu von Kottwitz przez małżeństwo Krzysztofa Fabiana von Kottwitz und Hartau z Ursulą von Ebersbach. Od około połowy wieku XVIII posiadłość należała do rodziny von Skronsky. W 1839 roku posiadłość kupił baron August von Tschammer-Quaritz, który rozpoczął przebudowę pałacu w Broniszowie. We władaniu rodziny von Tschammer majątek pozostawał do 1945 roku.

Po II wojnie światowej obiekt początkowo nie był użytkowany. Następnie pełnił funkcję magazynu GS, później - prowizorycznego składu eksponatów archeologicznych. Obecnie pałac jest w rękach prywatnych i powoli odzyskuje blask.

Pierwotny budynek dworu został wzniesiony zapewne w XV lub XIV wieku. Mogła to być najpierw wieża mieszkalna, której pozostałości w późniejszym okresie nie pozwalały na regularne rozmieszczenie piwnic wschodniej części budynku głównego. Około 1500 roku, w części obecnego skrzydła głównego, wzniesiono dwór na planie prostokąta z wydatnym ryzalitem w fasadzie.

Pod koniec XVI wieku budynek powiększono w kierunku zachodnim i południowym. Powstało dwuskrzydłowe założenie z ryzalitem od strony północnej. Około 1600 roku budowla została podwyższona o jedną kondygnację, dostawiono wieżę. W 1606 roku wykonano sgraffito elewacji. Około 1698 roku przekształcono podziały elewacji i zmieniono układ okien fasady i elewacji wschodniej. Około połowy XIX wieku wzniesiono neogotycką basztę i przebudowano mur kurtynowy okalający dziedziniec wewnętrzny i zwężono ryzalit fasady.

Pałac jest założony na rzucie litery „L” z cylindryczną wieżą w narożu północno-wschodnim. Budowla jest murowana, wzniesiona z cegły i częściowo z kamienia, trzykondygnacjowa, nakryta dachem czterospadowym.

Przestrzeń pomiędzy dwoma skrzydłami zajmuje dziedziniec, od południa i zachodu otoczony murem kurtynowym z narożną basztą. Elewacje są otynkowane. Obecnie większa część barokowych tynków odpadła, odsłaniając w niektórych miejscach pozostałości po renesansowych sgraffitach (część jest odnowiona). Dekoracja fasady broniszowskiej, mimo że bardzo uszkodzona, jest podobna do organizacji elewacji pałacu w Żaganiu. Pośrodku fasady mieści późnorenesansowy, złożony wtórnie portal z inskrypcją: „Anno Miserrima fortuna quae inimicis caret 1608”. Z podobnego czasu pochodzi płaskorzeźba przedstawiająca Wulkana w kuźni wmontowana nad wejściem do neogotyckiej baszty.

Park otacza pałac od strony południowej i wschodniej. Zwarty drzewostan tworzą dęby szypułkowe, lipy drobnolistne, klony zwyczajne, jawory, graby... Niektóre okazy osiągają w parku imponujące rozmiary. Lipa drobnolistna rosnąca przy zarastającej polanie ma obwód 365 cm, natomiast najgrubsze dęby rosnące w pobliżu cieku mają obwody 365, 425 i 429 cm. Na przedłużeniu stawu znajduje się dobrze zachowana linia widokowa, mająca postać wydłużonej polany.

W sierpniu znów zamek w Broniszowie jest otwarty dla gości, którzy będą mogli cieszyć się przestrzenią dworskich wnętrz: "pełnej naturalnego chłodu Wielkiej Sieni, jadalnianej i biesiadnej Sali Paradnej, dużej ale zacisznej Biblioteki Ziemiańskiej, z tysiącami książek w kilku językach, wydanymi od XVII do bieżącego stulecia."

- Podstolina Alina Lusinska Djakowska będzie otwierać komnaty sypialne, a chętnym może coś ugotować - zachęca pani Alina we wpisie na Facebooku.

Tekst oparty przede wszystkim na informacjach znajdujących się w publikacjach LWKZ.

WIDEO: Gdzie się wybrać podczas długiego weekendu? Zobacz kolorowe Jeziorka w Rudawach Janowickich. Są jak Plitwickie Jeziora w Chorwacji