List z nowosolskiej kapsuły czasu został odczytany! Znamy jego pełną treść!

„W roku 1874, w czternastym roku pełnych chwały rządów jego majestatu naszego króla Wilhelma, pierwszego niemieckiego cesarza, w siedemdziesiątym ósmym roku jego życia, a także w sześćdziesiątym trzecim roku życia jej majestatu cesarzowej, królowej Augusty, z domu księżnej von Sachsen-Weimar, a także w czterdziestym trzecim roku życia jego cesarsko-królewskiej wysokości Friedricha Wilhelma, następcy tronu Prus i niemieckiej Rzeszy, w którym to roku Książę Otto von Bismarck objął urząd kanclerza Rzeszy, został ten kamień upamiętniający, dnia 27 lipca, pod nowy dom złożony, w imię Boga w Trójcy jedynego z jego wsparciem i błogosławieństwem”.

Tak rozpoczynają się pierwsze słowa długiego, kilkustronicowego listu z przeszłości, odnalezionego w ubiegłym tygodniu w kapsule czasu, którą odkryto w skrytce kamienicy przy ul. Wrocławskiej 9. We wtorek do muzeum miejskiego dotarło tłumaczenie niemieckich zapisków sprzed 142 lat. Dokumentacja została przełożona na język polski przez dra Artura Górskiego z Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Treść korespondencji, pozostawionej potomnym, jest niezwykle ciekawa. Poza długą listą nazwisk osób, które piastowały urzędy w roku 1874 (w Rzeszy jak i samej Neusaltz), dowiedzieliśmy się, że według ówczesnych danych miasto zamieszkiwały „5.624 dusze” (stan na 31 grudnia 1871). Opisana została także historia budynku, w którym odnaleziono wspomnianą kapsułę czasu. Na miejscu domu przy dzisiejszej ul. Wrocławskiej stał niegdyś inny, jednopiętrowy budynek mieszkalny, z którego przestrzeni korzystali piekarze. Po bokach i z tyłu pracowali mydlarze i mosiężnicy. W roku 1840 wyprowadził się stąd ostatni właściciel i rozpoczęto prace mające na celu przebudowanie go w siedzibę diakonii wspólnoty. Piekarze zdecydowali jednak uczynić z tego budynku mieszkania czynszowe (pod wynajem). W roku 1854 w drodze kupna budynek przeszedł w ręce prywatne i ponownie służył jako piekarnia, aż do roku 1872, gdy mistrz piekarski Wiecke, także w drodze sprzedaży, odstąpił budynek firmie Meyerotto et Corporations.

Rozbiórka starego domu rozpoczęła się w kwietniu, a nowe mury zaczęły powstawać w maju 1874 roku. Zgodnie z listem na górnych piętrach powstały mieszkania, a w piwnica pod stalowym sklepieniem miała służyć na składowanie wina.

Poniżej pełna treść listu:
Strona 1:

W roku 1874, w czternastym roku pełnych chwały rządów jego majestatu naszego króla Wilhelma, pierwszego niemieckiego cesarza, w siedemdziesiątym ósmym roku jego życia, a także w sześćdziesiątym trzecim roku życia jej majestatu cesarzowej, królowej Augusty, z domu księżnej von Sachsen-Weimar, a także w czterdziestym trzecim roku życia jego cesarsko-królewskiej wysokości Friedricha Wilhelma, następcy tronu Prus i niemieckiej Rzeszy, w którym to roku Książę Otto von Bismarck objął urząd kanclerza Rzeszy, został ten kamień upamiętniający, dnia 27 lipca, pod nowy dom złożony, w imię Boga w Trójcy jedynego z jego wsparciem i błogosławieństwem.

Członkami tutejszej konferencji starszyzny byli (w owym czasie):
Zamężni przysięgli: Wold(emar) Voullaire, Kaznodzieja i Pomocnik Gminy (Braci Morawskich), a także opiekun chóru zamężnych

Ernst Wilh(elm) Geissler, Przedstawiciel Gminy
Gustav Krüger, Dyrektor pensji dla dziewcząt
niezamężny brat: Wilhelm Schultze, opiekun braci
owdowiała siostra:
Elisabeth Wied, z domu Padel, opiekunka wdów
niezamężna siostra:
Amalie Stengard, opiekunka chóru sióstr panien
niezamężna siostra:
Marie Windfuhr, przedstawicielka domu sióstr

Prezesem Konferencji Starszych Unitów w Berthelsdorf był brat Gust(aw) Theodor Tietzen. Korespondentem na tym samym dla tutejszej Gminy w departamencie opieki i pedagogiki: brat Theophilus Reichel, w departamencie przedstawicielstwa brat Gustav Reichel.
W skład władz państwowych wchodzili:
Książę Bismarck, pruski premier, minister finansów i prezes ministrów w Wiedniu.

Strona 2:

Graf Eulenburg, Minister Spraw Wewnętrznych
Dr. Leonhardt, Minister Sprawiedliwości
Dr. Falk, Minister Kultury
Von Kamecke, Minister Wojny
Dr. Achenbach, Minister Handlu i przedstawiciel Ministerstwa Rolnictwa

Baron von Nordenflycht, Ober-Präsident der Prinz Schlesien
von Zedlitz-Neukirch, Chef-Präsident der Regier(un)g zu Liegnitz.
von Niebelschutz, Radca okręgu ziemskiego kożuchowskiego.

Władze miejskie stanowili:
Burmistrz Hoffmann
Członek Kamery Hänisch
Przedstawiciel Zarządu Miasta prawnik Assmann

Pastorami miasta byli:
Superintendent Fichtner i Vicar Heyn obaj w kościele ewangelickim
Proboszcz Pluschke i kapelan Sperlich obaj w katolickim kościele
Miasto według ostatnich liczb liczyło dnia 31 grudnia 1871 roku 5 624 dusze.

W przedsiębiorstwie handlowym Meyerotto und Co(rporation) w zarządzie byli:
Szef handlu brat Gustav Adolf Schmitt, żonaty z siostrą Luise Friedericke, z domu Lilliendahl
agentami handlowymi byli: brat Joh(ann) Traugott Schmole żonaty z siostrą Clarą z domu Mito
i brat Carl Woldemar Schmitt
członkami byli: pan Theodor Sieg

Brat Alfred Grunert

Brat Otto Zembsch

Pan Henry Kruse

Strona 3:

Chłopców uczyli:
Johannes Ehrhardt

Otto Scholz

Paul Gutsch
W piwnicy winnej pracowali: Gottlieb Arnold ze Starego Żabna

Gottlieb Scheibner z Nowej Soli

Ernst Schöpke z Ciepielowa

Anton Herbrich z Przyborowa

Kierownikiem budowy tego domu był murarz i cieśla Carl Heinrich Müller z Nowej Soli.
Tynkarzem: Fellenberg aus Alt-Tschaw (Starego Żabna)
Stolarzem: Härtel aus Liebschütz (Lubieszowa)
12 murarzy, 5 pomocników ciesielskich i 7 robotników do tego dnia pracowało na budowie.

Nowy dom jest przeznaczony jako budynek użytkowy. Na górnych piętrach powstaną mieszkania, a w piwnica pod stalowym sklepieniem będzie służyć za miejsce na składowania wina. W sprawie wina, to ostatnimi laty interes ten tak się rozrósł, że dotychczasowe piwnice znajdujące się w innych lokalach użytkowych przestały wystarczać.
Na miejscy tego domu stał dawniej inny, jednopiętrowy budynek mieszkalny, z którego przestrzeni korzystali piekarze. Po bokach i z tyłu pracowali mydlarze i mosiężnicy. W roku 1840 wyprowadził się stąd ostatni właściciel i rozpoczęto prace mające na celu przebudowanie go w siedzibę diakonii wspólnoty. Piekarze zdecydowali jednak uczynić z tego budynku mieszkania czynszowe (pod wynajem). W roku 1854 na drodze kupna budynek przeszedł w ręce prywatne i ponownie służył jako piekarnia, aż do roku 1872, gdy mistrz piekarski Wiecke, także na drodze sprzedaży odstąpił budynek firmie Meyerotto et Corporations.

Strona 4:

Rozbiórka starego domu rozpoczęła się w kwietniu, a nowe mury zaczęły powstawać w maju. Jednocześnie rozpoczęto likwidację kamiennych rynien miejskich biegnących pomiędzy starym domem i domem handlowym i utworzono nowy kanał odpływowy wzdłuż północnej granicy nowego budynku. Jednocześnie także rozbudowano wybudowany na początku wieku budynek przylegający do starego budynku handlowego, podniesiono jego kondygnacje do pierwszego piętra, tak by móc go połączyć wspólnym z nowopowstającym budynkiem i przykryć wspólnym dachem.
Bożemu błogosławieństwu i ochronie oddajemy tą budowę. Jego łaska pozwoli na ukończenie tego dzieła, i spłynie na tych którzy w nim zamieszkają, jak na tych, którzy do tego dzieła się przyczynili.
Bóg tak chciał!

Strona 5:

Podpisy obecnych:

Mare Waldemar Voullaire, Kaznodzieja i Pomocnik Wspólnoty
Anna Antonia Soullaire
Ernst Wilhelm Geissler, Przedstawiciel Wspólnoty
Alwine Geissler z domu Werner

Gustaw Adolf Schmitt
Luise Friedericke Schmitt z domu Lilliendahl
Johannes Traugott Schmole
Clara Ottilie Schmole geb. Mito
Carl Woldemar Schmitt
Theodor Lieg
Hermann Alfred Grunert
Otto Zembsch
Henry Willem Friedrik Kruse
Johannes Georg Ehrhardt
Otto Theodor Scholz
Paul Theodor Gutsch

Zobacz na odwrocie!

Gustav Alfred Schmitt,
Inspektor pensjonatu chłopięcego w Nisky.

Conrad Arthur Schmitt,
Nauczyciel Miejskiej szkole dla chłopców w Niesky

Franz Richard Schmitt
Wychowanek Instytutu Morawskiego w Brangins, Szwajcaria

Carl Heinrich Müller
Murarz i cieśla

Przeczytaj też:W Nowej Soli odkryto kapsułę czasu sprzed 142 lat! [ZDJĘCIA]