W Nowej Soli pojawiła się nowa tablica informacyjna. Dokumentuje najważniejsze wydarzenia z trzydziestu lat. Mamy treść tych informacji

W Nowej Soli pojawiła się nowa tablica. Dokumentuje najważniejsze wydarzenia historyczne w Nowej Soli z ostatnich 30 lat wolnej Polski. Tablicę odsłonili trzej ważni dla miasta prezydenci: Krzysztof Gonet, Wadim Tyszkiewicz oraz obecny prezydent Jacek Milewski.

Przedsięwzięcie nazwano w urzędzie miejskim zegarem 30-lecia samorządu, bo z takiej rocznicy, powstała tablica. Zastanawiająca okazała się godzina 9.10. Okazało się, że jest przypadkowa. A sam zegar jest tylko nadrukiem. Ale nie chodzi, bo nie miał chodzić.

Wydarzenia zostały ujęte w formie zegara. Tak zresztą, jak poprzednie plansze.

- Założeniem pomysłu było pokazać najważniejsze wydarzenia Nowej Soli ostatnich 30 lat. Najważniejsze, ale także przełomowe, początki czegoś dobrego lub te, które na stałe zapadły mieszkańcom w pamięci i świadomości. Zostały ujęte w formie zegara. Tak zresztą, jak poprzednie plansze (z okazji 450 lat miasta) - wyjaśnia Ewa Batko, rzecznik prasowa urzędu miejskiego i dodaje, że zegar jest tylko inspiracją.

Wróciliśmy do pomysłu. Jeden zegar zastąpił drugi.

Autorem opisu dwunastu wydarzeń jest Tomasz Andrzejewski, dyrektor Muzeum Miejskiego w Nowej Soli. Twórca treści, które znalazły się na tablicy zaznacza, że zegar jest symboliczny. - Wróciliśmy do pomysłu. Jeden zegar zastąpił drugi - wyjaśnia.

12 wydarzeń, jak 12 godzin na zegarowej tarczy, niełatwo było wybrać z 30 lat. Szef muzeum wyjaśnia, że pierwsze kadencje po 1989 roku były dla miasta szczególnie trudne. Czas przejścia z poprzedniego sytemu na demokratyczny, przekształcenia fabryk, a potem walka bezrobociem wyznaczały te najtrudniejsze lata.

Wyznaczyłem te momenty z historii miasta, które moim zdaniem, z punktu widzenia historyka były znaczące i otwierały pewne procesy.

– Lata 90. zapamięta się jako niesamowity kryzys gospodarczy w Nowej Soli. Dzisiaj czasem nie dostrzega się tej wielkiej pracy, jaką dokonały władze miasta przez dwie pierwsze kadencje – wyjaśnia historyk. – Wyznaczyłem te momenty z historii miasta, które moim zdaniem, z punktu widzenia historyka były znaczące i otwierały pewne procesy.

Wielkim wydarzeniem była powódź z 1997 roku. Ale w jej konsekwencji zbudowana została ściana przeciwpowodziowa, która sprawdziła się podczas kolejnej powodzi w 2010 roku. – To są znaczące momenty w historii miasta – podkreśla dr Andrzejewski. – Kolejne wydarzenia wyznaczają pewne etapy rozwoju infrastruktury miejskiej, które są widoczne gołym okiem przez mieszkańców.

Tomasz Andrzejewski do dwunastu wydarzeń zaliczył też wybory prezydenckie w mieście, po którym włodarzem został Wadim Tyszkiewicz. – Kolejne kadencje były realizacją planów prezydenta i jego zaplecza politycznego – wyjaśnia.

Dyrektor muzeum podkreśla, że wśród wymienionych i opisanych wydarzeń znalazły się nie tylko te, które zmieniły oblicze gospodarcze miasta, ale również takie, które promują miasto jako miejsce dla ludzi aktywnych. To w Nowej Soli powstał Nadodrzański Park Rekreacyjny i tutaj powstał projekt, w ramach którego zakupione zostały dwa statki turystyczne.
- To ciekawa lektura oraz żywa historia Nowej Soli - zachęca do lektury Ewa Batko, rzecznik prasowa urzędu miejskiego.

Odrodzenie samorządności lokalnej po przemianach ustrojowych w 1989 r. przyniosła Ustawa o samorządzie terytorialnym z marca 1990 r., która zmieniała całkowicie system funkcjonowania władz lokalnych. Organem uchwałodawczym samorządu w Nowej Soli stała się Rada Miejska wyłaniana na drodze powszechnych wyborów. Organem wykonawczym natomiast Zarząd, któremu przewodniczył, wyłaniany przez Radę Miejską, prezydent. Wybory do rad gmin odbyły się 27 maja 1990 r. W Nowej Soli wybory zakończyły się sukcesem Komitetu Obywatelskiego „Solidarność”, który wprowadził do rady większość radnych. Pierwsze posiedzenie Rady Miejskiej I kadencji, wyłonionej w drodze wyborów, odbyło się 7 czerwca 1990 r. Na posiedzeniu wybrano przewodniczącego rady, którym został Zdzisław Biegański oraz Prezydenta Miasta. Funkcję tę powierzono urzędującemu od lutego tego roku prezydentowi Krzysztofowi Gonetowi. W 1994 r. odbyły się wybory do Rady Miejskiej II kadencji. Nowa rada pod przewodnictwem Macieja Kałuskiego stanowisko prezydenta powierzyła ponownie Krzysztofowi Gonetowi. W latach 1997-1998 funkcję przewodniczącego rady pełnił Rober Sas. Po wyborach w 1998 r. pracami Rady III kadencji kierował Kazimierz Kęs, urząd prezydenta piastował Tadeusz Gabryelczyk.

Wydarzenia pogodowe, które na przełomie czerwca i lipca 1997 r. doprowadziły do wezbrania wód w dorzeczu Odry w skali niespotykanej od kilku stuleci, zaskoczyły wszystkie miejscowości nadodrzańskie. Fala kulminacyjna powodzi, po zalaniu m. in. Opola i dzielnic Wrocławia, dotarła do Nowej Soli 16 lipca 1997 r. W tym czasie dzięki zaangażowaniu władz samorządowych i wielkiej ofiarności mieszkańców, którzy wykonali wzdłuż newralgicznych części miasta wysokie wały z worków piasku, miasto zostało przygotowane na nadejście „wielkiej wody”. Miasto zostało obronione przed wodami Odry, jednak nie uchroniło się przed podtopieniem kilku ulic wodami jej dopływów. Pomimo tego był to wielki sukces nowosolan, gdyż zapobiegli wdarciu się wody z głównego nurtu rzeki, co miałoby katastrofalne następstwa. W tym aspekcie Nowa Sól przedstawiona została w mediach jako jedyne miasto, które „obroniło” się przed Odrą.

Uruchomienie w czerwcu 1999 r. przy ul. Polnej centralnej oczyszczalni ścieków było wydarzeniem, które zapoczątkowało realizację na wielką skalę inwestycji komunalnych po okresie zastoju inwestycyjnego w latach. 90. Oddana do użytku w 1986 r. oczyszczalnia ścieków typu mechanicznego nie zaspakajała potrzeb miasta. W celu realizacji dalszej rozbudowy i modernizacji oczyszczalni w 1989 r. powołano do życia spółkę wodno-ściekową „Czysta Odra”, której zadaniem było pozyskiwanie środków na realizację inwestycji. Jej udziałowcami zostały Urząd Miejski oraz nowosolskie zakłady pracy. Budowę w latach 1992-1999 finansowano ze środków własnych spółki, budżetu miasta Nowa Sól oraz pożyczek i dotacji zewnętrznych. W wyniku rozbudowy uzyskano możliwość odbioru ścieków z większej części miasta. W 2004 r. po likwidacji spółki oczyszczalnię ścieków przejął Miejski Zakład Gospodarki Komunalnej.

Pod koniec XX stulecia władze miasta podjęły działania w celu stworzenia warunków do rozwoju nowych gałęzi przemysłu w miejscach mniej uciążliwych dla życia miasta. Na ten cel przeznaczono tereny miejskie położone w północnej części miasta. W lipcu 2001 r. Rada Miejska podjęła uchwałę o przekazaniu części tego terenu, funkcjonującej od 1997 r. Kostrzyńsko-Słubickiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej, celem utworzenia w Nowej Soli podstrefy ekonomicznej. W obrębie strefy inwestorzy mogli korzystać ze specjalnych ulg podatkowych, co miało zachęcić ich do lokowania w nich swoich przedsiębiorstw. Pozostała część nowosolskich terenów, graniczących ze strefą KSSSE przeznaczono na utworzenie tzw. Miejskiej Strefy Przemysłowej. Tereny przekazane na cele inwestycyjne zostały za sprawą pozyskanych środków zewnętrznych w latach 2002-2008 uzbrojone w podstawowe media, wybudowano ciągi komunikacyjne w postaci ulic – Inżynierskiej, Ekonomicznej, Konstruktorów, Motoryzacyjnej i Przemysłowej. Ulice te powiązano z głównymi arteriami komunikacyjnymi miasta. W 2007 r. także tereny miejskiej strefy przemysłowej przyłączono do KSSSE. W ten sposób ukształtowana została Północna Strefa Przemysłowa.

W 2002 r. w wyniku reformy władz samorządowych zlikwidowano organy zarządzające w postaci zarządu gmin (miast) i wprowadzono bezpośrednie wybory na prezydenta. Pierwszym prezydentem Nowej Soli wybranym w głosowaniu powszechnym został Wadim Tyszkiewicz, który w 2 turze wyborów uzyskał poparcie 55,15 % głosów. Pracami Rady Miejskiej w tej kadencji kierował Jacek Zych. Kolejne wybory do Rady Miejskiej odbyły się w 2006 r. (V kadencja) przewodniczący), 2010 r. (VI kadencja), 2014 r. (VII kadencja), 2018 (VIII kadencja). W latach 2006-2018 pracami rady kierował Piotr Szyszko, a od 2018 r. Andrzej Petreczko. Wybory prezydenckie w tych latach przyniosły zwycięstwo Wadimowi Tyszkiewiczowi, który otrzymywał poparcie wyborców na poziomie 80%. W 2019 r. kadencja Wadima Tyszkiewicza została skrócona na skutek objęcia przez niego mandatu Senatora RP. W wyborach uzupełniających na Prezydenta Miasta na początku 2020 r. wybrany został Jacek Milewski - wiceprezydent Nowej Soli w latach 2002-2019.

Do 2005 r. symbolem odradzającego się po okresie zapaści w latach 90. nowosolskiego przemysłu była firma branży motoryzacyjnej Gedia Poland, która rozpoczęła produkcję w 1998 r. Nowy rozdział w procesie otwarła firma meblarska Jadik, która 2005 r. uruchomiła produkcję na terenie Północnej Strefy Przemysłowej. Intensywna akcji promocyjna, prowadzona przez władze Nowej Soli i KSSSE przyniosła szybko efekty i wciągu kilku kolejnych na terenie strefy swoje zakłady produkcyjne i usługowe przy ulicach położonych w strefie uruchomiły kolejne firmy. W 2009 r. na obszarze strefy nową bazę otwarły Miejskie Zakładu Gospodarki Komunalnej. W 2013 r. swoją działalność rozpoczęła miejska spółka - Park Naukowo-Technologiczny „Interior”. W 2014 r. pod działalność przemysłową przeznaczono tereny w południowej części miasta. Rok później uzbrojone w niezbędną infrastrukturę obszary włączono do KSSSE. Otwarcie na tym terenie w 2017 r. zakładu produkcyjnego przez nowosolską firmę Karton-Pak zapoczątkowało proces inwestycyjny nowych podmiotów gospodarczych w Południowej Strefie Przemysłowej.

Doświadczenia powodzi z 1997 r. i plany wykorzystania Odry do celów turystycznych znacząco wpłynęły na decyzje inwestycyjne samorządu. W 2006 r. przy wsparciu Funduszy Europejskich rozpoczęto przebudowę portu do celów turystycznych. W ramach prac budowlanych przy wejściu do portu zainstalowana została kładka dla pieszych, wybudowano przystań dla statków turystycznych i marinę dla mniejszych jednostek oraz promenadę spacerową wzdłuż ulicy Portowej. Zagospodarowano także „Harcerską Górkę”, pod wzniesieniem przy wejściu do portu wybudowano lokal gastronomiczny, a na szczycie urządzono letni amfiteatr. Ponadto wzdłuż portu wybudowano ścianę przeciwpowodziową o długości 960 metrów. W latach 2010-2012 w ramach kolejnych projektów finansowanych ze środków unijnych przystąpiono do rewitalizacji dzielnicy portowej i kontynuowano prace przy modernizacji portu i zabezpieczeń przeciwpowodziowych miasta.

Proces przebudowy systemu kanalizacyjnego rozpoczęto już w 1999 r. Do 2001 r. wykonano nowe instalacje kanalizacyjne w kilku rejonach miasta. Jesienią 2009 r. rozpoczęto realizację największej w powojennej historii miasta inwestycji. Projekt „Gospodarka wodno-ściekowa miasta Nowa Sól i gmin ościennych”, powstał z inicjatywy Nowej Soli, Gmin - Wiejskiej Nowa Sól i Otyń. Liderem przedsięwzięcia była Nowa Sól. Inwestorem natomiast Miejski Zakład Gospodarki Komunalnej. Celem inwestycji było usprawnienie systemu gospodarki wodno-ściekowej na terenie aglomeracji Nowa Sól. W ramach inwestycji realizowanej w latach 2009-2012 zmodernizowano sieć wodno-kanalizacyjną na terenie miasta, przebudowano i rozbudowano Stację Uzdatniania Wody oraz Centralą Oczyszczalnię Ścieków, wybudowano sieć kanalizacji sanitarnej o długości ok. 99 km. W ramach uporządkowania systemu kanalizacji ogólnospławnej wybudowano w mieście 6 zbiorników zapasowo-wyrównawczych na wody deszczowe.

Pojawienie się na wodach Odry w 2013 r. dwóch statków turystycznych „Zefir” i „Laguna” było efektem wieloletnich starań władz Nowej Soli w realizacji regionalnego planu wykorzystania rzeki do celów turystycznych. W ramach tych działań Nowa Sól jako lider projektu uczestniczyło w przebudowie portów odrzańskich w Cigacicach, Bytomiu Odrzańskim (2006-2007). Od 2010 r. miasto liderowało dużemu projektowi międzynarodowemu „Odra dla turystów 2014 – rozwój turystyki wodnej na transgranicznym obszarze Doliny Środkowej Odry – etap II” , który uzyskał dofinansowanie ze środków unijnych. Efektem projektu realizowanego przez Nową Sól, Bytom Odrzański, Sulechów, Krosno Odrzańskie, Słubice, Górzycę, Kostrzyn nad Odrą, Eisenhüttenstadt i Frankfurt nad Odrą była m.in. budowa dwóch odrzańskich statków wycieczkowych. W ramach tego projektu w Nowej Soli w latach 2010-2013 przebudowano także kolejne ulice w okolicy portu oraz zmodernizowano marinę. Przeprowadzono także szeroką akcję promocyjną wodnej turystyki odrzańskiej. Operatorem statków turystycznych zostało Stowarzyszenie „Odra dla Turystów” z siedzibą w Nowej Soli. W latach 2015-2017 Nowa Sól kontynuowała rolę lidera w projektach odrzańskich, uczestnicząc w budowie 10 nowych przystani wodnych w miejscowościach nadodrzańskich.

Otwarcie obwodnicy w południowej części miasta było efektem wieloletnich starań władz miasta oraz uwieńczeniem planu modernizacji systemu komunikacyjnego. Budowę nowej arterii komunikacyjnej, łączącej południową część miasta z węzłem drogi ekspresowej S3 sfinansowały władze wojewódzkie. Jednak od 2004 r. samorząd realizuje wieloletnie plany budowy i modernizacji dróg miejskich. W ramach tych działań wyremontowano i przebudowano kilkadziesiąt ulic, wprowadzając bezkolizyjne skrzyżowania (ronda). Z wykorzystaniem środków unijnych oraz rządowych programów zrealizowano także kluczowe dla rozwoju gospodarczego miasta inwestycje drogowe w obrębie powstających na północy i południu stref przemysłowych. Na terenie południowej strefy przemysłowej osią komunikacyjną stała się połączona z ulicą Przyszłości ulica Dolnośląska, którą otwarto w 2014 r. W 2020 r. rozpoczęto prace w celu jej dalszego przedłużenia w kierunku południowym. Nieustannie prowadzone są także zabiegi w celu przedłużenia południowej obwodnicy w kierunku mostu na Odrze.

Uruchomienie komunikacji autobusowej było efektem realizacji od 2017 r. projektu transportowego na terenie Nowosolskiego SubObszaru Funkcjonalnego, w której skład wchodzą: Nowa Sól, Gmina Wiejska Nowa Sól, Kożuchów, Otyń, Kolsko, Siedlisko. W celu realizacji projektu zapewnienia mieszkańcom regionu komunikacji zawiązana została spółka - Międzygminne Przedsiębiorstwo Komunikacyjne „Subbus”. Przy wsparciu środków unijnych zakupiono tabor autobusowy (27 autobusów). W Nowej Soli wybudowano zajezdnię, Centrum Obsługi Pasażerów wraz z przebudową ulic Towarowej i Zjednoczenia. Stworzono system dynamicznej informacji pasażerskiej, przebudowano przystanki na terenie miasta. Rozpoczęcie działalności spółki znacząco wpłynęło na funkcjonowanie miejskiej komunikacji publicznej, którą zapewniały wcześniej podmioty zewnętrzne.

Zagospodarowanie położonego w centrum miasta terenu po zlikwidowanej na początku XXI stulecia Nowosolskiej Fabryki Nici „Odra” pozostaje jednym z większych wyzwań władz samorządowych. Po likwidacji zakładu w części obiektów ulokowało się kilkadziesiąt podmiotów gospodarczych. Największe, nieużytkowane hale pofabryczne popadły w ruinę, stwarzając zagrożenie dla otoczenia. W połowie drugiej dekady XXI stulecia władze samorządowe opracowały plan rewitalizacji terenów dawnej fabryki i uzyskały na ten cel środki unijne i rządowe. Podjęto decyzję o rozbiórce zrujnowanych zabudowań. Rozbiórki zrealizowano w końcu 2016 r. Plan rewitalizacji terenu w miejscu wyburzonych obiektów zakłada budowę miejsc parkingowych i nowych dróg wewnętrznych, przebudowę systemu kanalizacji, oświetlenia oraz adaptację dawnej wieży ciśnień na Wieżę Ciśnień Społecznych. W ramach tych prac planuje się także rewitalizację tzw. Parku Odry, czyli terenów zielonych w pobliżu dawnej fabryki.
W 2020 r., ze względu na stan techniczny, podjęto decyzję o rozbiórce dawnej wieży ciśnień i odtworzeniu jej jako nowej budowli, rozpoczynając w pełni realizację projektu rewitalizacji zwanego ReODRA.

Zobacz też wideo: Inwestycje w Nowej Soli. Będzie nowa droga od ronda Dozametu do ul. Brzozowej